De 7 punten die een Herenboerderij definiëren

• Coöperatie U.A.

  Een Herenboerderij is een coöperatie U.A. (Uitgesloten Aansprakelijkheid).

  De coöperatie is een ledenorganisatie van huishoudens waarin de ALV het hoogste orgaan is. Daardoor hebben individuele leden invloed op het reilen en zeilen van de boerderij. Er is voor toetreding van zakelijke leden, zoals restaurants, beperkt ruimte, mits de geest van het concept (gezinnen als lid) gerespecteerd blijft. De coöperatie is gericht op de exploitatie van de Herenboerderij en het zijn/ontwikkelen van een community van leden die met elkaar samenwerken met het oog op de doelen. De coöperatie heeft het eigendom van het bedrijf. De coöperatie kent een Uitgesloten Aansprakelijkheid. Dit betekent dat de leden in geval van een faillissement niet bij hoeven te dragen aan de tekorten. Een lid loopt enkel het risico zijn inleg (de entree-fee) niet terug te krijgen. De coöperatie is een community en wordt gestimuleerd om programma’s te ontwikkelen die de gemeenschap versterken.

• Arbeid is geborgd

  De arbeid is in de begroting geborgd.

  Het uitgangspunt is dat een boerderij een boer of boerin in loondienst heeft die op een professionele manier het werk doet. We streven naar zo min mogelijk afhankelijkheid van vrijwilligers. Extra arbeid in het seizoen die niet door leden wordt geleverd, wordt professioneel ingehuurd.

  De boer of boerin heeft de rol van bedrijfsleider*, met een gedelegeerde verantwoordelijkheid van het bestuur, en wordt binnen Herenboeren NL opgeleid om zijn/haar rol, taken en verantwoordelijkheden in te kunnen vullen. Herenboeren (de leden) mogen, onder inhoudelijke verantwoordelijkheid van de boer(in), werken op hun bedrijf. Dit hoeft niet.

  De boer of boerin zorgt ervoor dat het bedrijf goed loopt, en zorgt er samen met het bestuur voor dat de continuïteit van de arbeid is geborgd in de begroting. Uitval van korte duur door ziekte of verloven van de boer(in) is een lokale verantwoordelijkheid. In geval van langdurige uitval, is ook Herenboeren NL verantwoordelijk voor het leveren van de arbeid.
  De operationele verantwoordelijkheid van het bedrijf ligt bij de boer of boerin.

  *De rol van bedrijfsleider kan eventueel ook door meerdere personen samen worden ingevuld. In dat geval is er altijd een persoon hoofdverantwoordelijk.

• Productie is afgestemd op behoefte

  De productie van de herenboerderij is afgestemd op de voedingsbehoefte van de leden.

  De coöperatie is een bedrijf zonder winstoogmerk organisatie. Er is dus geen prikkel op winst. Gestreefd wordt naar een zo compleet mogelijk voedselpakket voor de leden. De locatie (o.a. bodem) bepaalt daarin de beperkingen. Dit resulteert altijd in een gemengd bedrijf. De coöperatie kent een omvang die is afgestemd op de exploitatie van de boerderij enerzijds en anderzijds op een community van mensen die elkaar kent en samenwerkt. In de blauwdruk gaan we uit van 200 gezinnen, samen 500 monden. Voor de rentabiliteit is het aantal monden leidend.

  De Herenboerderij is een bedrijf met meerdere productietakken die met elkaar worden gecombineerd (denk aan fruit, groenten, eieren, vlees, etc.), waarbij ook sociale en maatschappelijke doelen worden geïntegreerd.

• Geen verkoop van producten

  Geen verkoop van producten.

  Het bedrijf produceert alleen voor de leden. Er worden geen producten verkocht aan niet-leden of aan andere marktpartijen. De prikkel in de coöperatie blijft de kwaliteit van het eigen voedsel en niet het verdienen van geld. Indien nodig worden de statuten van de lokale Herenboerderij hierop aangepast. Het meenemen van non-courante producten (denk aan dierhuiden) bij het maken van (prijs-)afspraken met ketenpartijen is toegestaan en is tegelijkertijd nadrukkelijk onderdeel van de ambitie om te komen tot een volledig circulaire bedrijfsvoering.

• Financiering door leden

  Financiering enkel door entree-fee, contributie en eventuele extra inleg door leden.

  De investeringen die nodig zijn op de boerderij worden gefinancierd uit de entree-fee. De exploitatie wordt rond gemaakt op basis van de contributie die door de leden op jaarbasis betaald wordt. Eventuele latere investeringen worden gefinancierd uit extra financiële inleg door de leden. Op een Herenboerderij wordt geen gebruik gemaakt van inkomenssteun uit de EU (GLB-gelden). Een Herenboerderij kent enkel bij hoge uitzondering vreemd vermogen in de exploitatie. Er is zeker geen vreemd vermogen gekoppeld aan speculatieve onderdelen van de boerderij (grond, gebouwen, productierechten).

• Natuurgedreven productie

  Op een Herenboerderij wordt natuurgedreven geproduceerd.

  Voor een Herenboerderij betekent dat, dat er een continu streven is naar “geen inputs van buiten en zonder netto emissies”. Op een Herenboerderij wordt toegewerkt naar een ecosysteem waaruit voedsel komt.

  Gestart wordt met een instapboerderij, zoals die zich ontwikkelt op basis van gezamenlijke ervaringen. Het instapmodel wordt doorontwikkeld, door elk jaar een stap te zetten in de richting van het nul-input-doel. Over de jaarlijkse voortgang wordt verantwoording afgelegd*. Centraal in deze aanpak staat de kwaliteit van de bodem, toename van biodiversiteit, herstel van ecosystemen, landschap en omgang met water en energie. Drivers zijn dierwelzijn, boer(in)welzijn, klimaat en gezondheid.

  De exploitatie is gebaseerd op de principes:

  • transparantie
  • soevereiniteit
  • (bio-)diversiteit
  • circulariteit

  De bewuste omgang met eigen middelen (grondstoffen e.d.) is een vanzelfsprekendheid. Dit maakt de bedrijfsvoering en de inrichting van een Herenboerderij complex. Deze complexiteit wordt als gegeven omarmd.

  Elke Herenboerderij committeert zich aan een natuurlijke bedrijfsvoering in de exploitatie, waarbij het gebruik van kunstmest en chemische gewasbeschermings- en plaagbestrijdingsmiddelen per definitie zijn uitgesloten. Dat wat niet natuurlijk (biologisch) lukt, maar wel duurzaam is, heeft een ontheffing nodig van Herenboeren NL.

  De WINK-kennistool , het Herenboeren Expertise Centrum i.o. en de Herenboeren-boeren-trainingen ontsluiten ook kennis en ervaringen opgedaan buiten Herenboeren.

  *Hiertoe wordt een systeem van intercollegiale toetsing uitgewerkt.

• Lerend netwerk

  Herenboerderijen zijn actief onderdeel van een lerend en experimenterend netwerk.

  Een uitgangspunt binnen Herenboeren is dat wat lokaal kan ook lokaal gebeurt. Herenboeren NL ondersteunt coöperaties en wordt zelf ook een coöperatie van coöperaties. Het actief uitwisselen van kennis en ervaring met andere Herenboerderijen is expliciet onderdeel van het zijn van een Herenboerderij.

  Actieve participatie aan de overlegstructuur van Herenboeren NL is een vanzelfsprekendheid. Dit om de democratie binnen Herenboeren NL te borgen. Herenboeren NL behartigt de gedeelde/gezamenlijke belangen van de lokale Herenboerderijen.
  Herenboeren NL en de lokale Herenboeren werken over-en-weer transparant.

  Herenboeren NL ontleent haar bestaansrecht aan de toegevoegde waarde die zij levert aan de lokale Herenboerderijen. De financiering van Herenboeren NL komt (deels) van lokale Herenboerderijen en wordt op basis van transparantie inhoudelijk gedeeld en toegelicht.